Historia Gminy Przystajń (artykuł z klobuck.pl)

Początki miejscowości sięgają drugiej połowy XIV wieku. W 1370 roku król Ludwik Węgierski dał w lenno księciu Władysławowi Opolczykowi część ziemi krakowskiej i sieradzkiej, przylegającą do dziedzicznej dzielnicy opolskiej. Niewykluczone, że za jego panowania powstała Przystajń, chociaż jak dotąd nie udało się znaleźć dokumentu lokacyjnego. Potwierdzeniem faktu istnienia wsi jest akt sprzedaży wystawiony 10 lutego 1385 roku przez kancelarię książęcą. Opolczyk wraz z kanclerzem i kilkoma urzędnikami, zaświadczają w nim, że niejaki Dersko /Dzierżko/ z Przystajni wraz ze swym małoletnim synem Mikołajem sprzedał Stefanowi Strzale z Chechły, wszystkie dobra i dziedzictwa jakie znajdowały się pod władztwem Opolczyka.

Od tego czasu, aż do 1795 roku Przystajń i okolice należały do powiatu lelowskiego w województwie krakowskim. Leżąca wśród przygranicznych lasów, z dala od szlaków handlowych wieś jeszcze w XVI wieku należała do niewielkich miejscowości w ziemi krakowskiej.

Rozwój nastąpił dopiero po 1590 roku, kiedy to marszałek wieli koronny i starosta krzepicki Mikołaj Wolski herbu Półkozic zaczął tworzyć nowoczesny jak na owe czasy przemysł hutniczy zlokalizowany nad Kostrzewską Wodą (obecnie rzeka Pankówka).

Rozwój przemysłu żelaznego powodował zwiększenie obszaru gruntów rolnych i w konsekwencji tworzenie nowych wsi. Od XVIII wieku Przystajń wraz z przyległymi wioskami była własnością Antoniego Paciorowskiego herbu Gryf. Dwór posiadał w ówczesnym czasie 3741 mórg (dla porównania - 2777 chłopów posiadało wtedy 3695 mórg gruntów rolnych).

Przed powstaniem styczniowym tereny gminy Przystajń należały do powiatu wieluńskiego (gubernia kaliska). W 1867 roku powierzchnia gminy wynosiła 59,2 km2 , a ludność liczyła 3174 osoby. Z początkiem XX w. z inicjatywy ks. Leopolda Stawickiego powstało wiele organizacji spółdzielczych (Kółko Rolnicze, Stowarzyszenie Oszczędnościowo-Pożyczkowe, Stowarzyszenie Spożywców) i Ochotnicza Straż Ogniowa.

W okresie międzywojennym ludność utrzymywała się z rolnictwa i handlu. Podczas wojny obronnej w 1939 roku na terenie gminy nie toczyły się żadne walki. Do prześladowań i egzekucji doszło dopiero podczas okupacji. Po 1945 roku w okolicznych lasach stacjonowały oddziały Konspiracyjnego Wojska Polskiego, organizacji niepodległościowej utworzonej przez Stanisława Sojczyńskiego ps. "Warszyc", który w latach 1934-1939 był nauczycielem w Szkole Podstawowej w Borze Zajacińskim.

Lata powojenne to stopniowy rozwój gminy. Przeprowadzono wówczas elektryfikację wsi, wybudowano kilka szkół, ośrodki zdrowia i drogi. Od 1990 roku założono wodociągi w prawie całej gminie i zakończono telefonizację sołectw.
 

W przeszłości tereny gminy kilkakrotnie zmieniały przynależność państwową i administracyjną. Po drugim rozbiorze okolice Przystajni znalazły się pod panowaniem pruskim i taki stan trwał do czasu utworzenia Księstwa Warszawskiego. Z chwilą likwidacji Księstwa tereny te znalazły się w granicach zaboru rosyjskiego i należały do powiatu wieluńskiego w guberni kaliskiej, następnie do powiatu częstochowskiego w guberni Piotrkowskiej.

W okresie międzywojennym gmina Przystajń należała do powiatu częstochowskiego w województwie kieleckim. Po wybuchu II wojny światowej gminę wcielono do Rzeszy. W 1945 roku należała do powiatu częstochowskiego w województwie kieleckim, a od 1952 roku do powiatu kłobuckiego w województwie katowickim. Od 1975 do 1998 roku była gminą w województwie częstochowskim.
Od 1 stycznia 1999 roku gmina Przystajń należy do powiatu kłobuckiego w województwie śląskim.